गाजर हलवा

नाव – गाजर हलवा

प्रकार:	गोड पदार्थ	गार, बर्फ-गार, गरम	8 व्यक्तींसाठी	प्रक्रिया: किसणे, परतणे, उकळणे, मिसळणे
आहारमूल्य:	कॅल्शिअम आणि इतर	’अ’, ’ड’ आणि ’ब’ जीवनसत्वे	प्रथिने, स्निग्ध व  तंतुमय पदार्थ	अंटी-ऑक्सिडंट्स, बीटा-कॅरॉटीन, ओमेगा 3 फॅटी असिड्स (बदामातील)
वेळ	तयारीचा	20 मिनिटे	वाढण्याचा	15 मिनिटे – वाढण्याआधी प्रत्येक बाऊल सजवणे
	पाककृतीचा	30 मिनिटे	खाण्याचा	5 ते 30 मिनिटे – तुम्ही कसे आणि किती खाणार त्यानुसार

प्रेम, मजा, आनंद, खुशी, समाधान, गोडी, पौष्टिकता, काळजी, आस्था.

नाव:	गाजर हलवा
प्रस्तावना:	हा विशेष गोड पदार्थ विशेष प्रसंगांना (विशेष कौटुंबिक भोजनसमारंभ, विशेष प्रसंग, पार्टी आणि विशेष पाहुणे – जावई, व्याही, खास मित्र, बॉस, इ.) बनवण्यासाठीच आहे. तो सुंदर रंगाचा, आकर्षक स्वादाचा, तोंडात विरघळणारा, स्निग्ध-मलईदार स्पर्षाचा आणि जिभेवर रेंगाळणार्‍या चवीचा असल्याने विशेष भोजनसमारंभांसाठी त्याची निवड केली जाते हे योग्यच आहे.
इच्छा:	·        गाजर हलवा तुमच्या खर्‍या चांगल्या आणि जिवलग मित्रासाठी आणि त्याच्या कुटुंबासाठीही प्रेमानं बनवता येतो. ·   पण आज आपण तो बनवणार आहोत रात्रीच्या जेवणाला बोलावलेल्या विशेष पाहुण्यांसाठी. हे विशेष पाहुणे म्हणजे आपला प्रतिस्पर्धी, जो शत्रू असूनही ज्याला आपल्याला सच्चा दोस्त म्हणावं लागतं (किंवा आपला खत्रूड बॉस, ज्याला आपल्याला इच्छेविरुद्ध गूळ लावून खूष करावं लागतं) आणि त्याची बायको आणि मुले. ·        शिवाय हा दोस्त/बॉस सहजच, आयताच आणि अनायासे अती-स्थूलपणा, मधुमेह, उच्च रक्तदाब आणि हृद्रोगनेही ग्रस्त आहे. असणारच नाऽऽऽ! त्याला गोड पदार्थ, पैसा आणि हाताखालची माणसं भरपेट,खाण्याची सवयच आहे. ·        “त्याच्या” पापांत त्याची बायको आणि मुले वाटेकरी नाहीत आणि “त्याची” बायको-मुले असण्याशिवाय त्यांचा खरं तर काही दोष नाही. मग त्यांना का त्रास? पण “त्याची” बायको-मुले असण्याचे परिणाम तर त्यांना भोगायला लागणारच ना! ·        तर आपण दोन्ही कुटुंबं मिळून 8 जणांसाठी गाजर हलवा (आणि रात्रीचं जेवण) बनवूया.
पूर्वतयारी:	·      आपण मुख्य स्वयंपाकी (’हेड शेफ्‌’ म्हटलं की जरा जास्त बरं वाटतं का?) असल्याने आपण फक्त गाजर हलवा बनवणार आहोत. पण अर्थातच आपल्याला गाजर किसण्यापासून शेवटी ओटा पुसण्यापर्यंत सर्व कामं करायलाच लागणार ... आणि आपण करणार आहोत. ·        इतर सर्व जेवणाचा खास बेत अर्थातच आपली पाककलेत उच्च-प्रशिक्षित आणि तज्ञ मदतनीस’ आपली बायको’ करणार आहे. (ती पाककलेत उच्च-प्रशिक्षित आणि तज्ञ असण्यात आपलं कर्तृत्व काही नाही.)
तयारी:	आपल्याला 1 कि. गाजरं, 100 ग्रॅम साखर, 1 लिट दूध, 100 मिली फ्रेश क्रीम, 250 ग्रॅम खवा, 5 टेबलस्पून शुद्ध घरगुती तूप, 5 लवंगा, 1” दालचिनी, वेलदोडा आणि जायफळाची पूड आणि 100 ग्रॅम सुकामेवा लागेल.
पाककृती:	·        अंदाजे 3 कि.मी लांब असलेल्या बाजारात चालत जा (नेहमीच आठवड्यातून एकदा तरी जात जा) आणि 1 कि. छान गाजरं (आणि आठवड्याच्या इतर भाज्या) आणा. आज मी गाजर हलवा बनवणार आहे म्हणून मीच चालत जाऊन गाजरं आणली आहेत. पण तुम्हाला करायचा असल्यास तुम्हालाच बाजारात जायला लागेल. कुणीतरी आयत्या आणून दिलेल्या गाजरांचा हलवा छान होत नाही. ·        गाजरं स्वच्छ धुवून (अर्थातच. नाहीतर तुम्हाला वाटेल, नाहीतरी शिजणारच आहेत म्हणून तशीच वापरली तरी चालतील.) त्यातील चार मोठी गाजरं बाजूला काढून ठेऊ.  ·        उरलेली गाजरं जाड किसणीनं किसूया. (तुम्हाला मऊ लगद्याचा गाजर हलवा पाहिजे असल्यास अगदी बारीक किसणी वापरा. किंवा सरळ मिक्सरमधूनच लगदा करून घ्या ना!).   ·        फ्राईंग पॅनमधे 5 टेबलस्पून शुद्ध घरगुती तूप (आवडत असल्यास जास्त) घेऊन पॅन गॅसवर ठेवूया. त्यात लवंगा आणि दालचिनीचा तुकडा टाकून हलके परतूया. ·        आता त्यात किसलेलं गाजर आणि साखर टाकून मंद आंचेवर परतूया. ·        साखरेमुळे सुटलेलं पाणी आटेपर्यंत आणि तूप सुटायला लागेपर्यंत परतल्यावर त्यात हळूहळू हालवत दूध घालूया. ·        त्यात खवा, फ्रेश क्रीम मिसळून आणि वेलदोडा-जायफळ पूड आणि सुक्या मेव्याचे तुकडे घालून हवा तो घट्टपणा येईपर्यंत परतूया. ·        गाजर हलवा तयार. त्याची चव घेऊन बघूया. वाऽऽऽ! सुंदर. ·        थंड झाल्यावर वाटल्यास फ्रीजमधे ठेवूया.
समृद्धीकरण:	इतकं सगळंच घातल्यावर अजून समृद्धीकरण काय करायचं?
कौशल्य:	·        गाजर-साखरेचं मिश्रण परतताना त्यातील पाणी आटणं दूध घालण्यापूर्वी आवश्यक आहे. ·        संपूर्ण प्रक्रिया होईपर्यंत मिश्रण सतत ढवळणं महत्त्वाचं आहे. दूध फाटणं टाळण्यासाठी आणि हव्या त्या घट्ट पण मऊ-मलईदार स्पर्षासाठी या दोन्ही गोष्टी आवश्यक आहेत. यासाठीच काहीजण साखर सगळ्यात शेवटी घालतात. ·        एवढं करूनही दूध फाटलंच (पनीरीभवन – म्हणजे दुधाचं पनीर होणं) तरी काळजी करू नका, हळूहळू ढवळत रहा. त्यातील अनावश्यक पाणी आटल्यावर ते छान कणीदार होईल. नंतर खाणार्‍याला हे माहीत नसतं की तुम्हाला गाजर हलवा असाच कणीदार हवा होता का मऊ-स्निग्ध हवा होता. दोन्ही प्रकारे गाजर हलवा छानच लागतो.
सजावट:	गाजर हलवा बदाम आणि काजूचे तुकडे, बेदाणे आणि वेलदोड्याचे दाणे यांनी सजवा.
वाढणे:	·        गाजर हलवा गरमही वाढता येतो. पण जेवताना शक्यतो गार आणि जेवणानंतर (फ्रीजमधला) थंडगार वाढावा. तो नाष्ट्याच्या वेळी किंवा संध्याकाळच्या खाण्याच्यावेळीही एक गोड पदार्थ म्हणून खाता येतो. पण आजच्या मेजवानीच्या वेळी आपण तो जेवणानंतर पेश करणार आहोत. तोपर्यंत धीर धरणं आवश्यक आहे. (आपल्याला. कारण पाहुण्यांना आपल्यापुढे काय वाढून ठेवलं आहे हे कुठं माहीत आहे.) ·        गाजर हलवा तयार होत असतानाच त्यात घातलेल्या पदार्थांच्या नुसत्या विचारानं; तयार झालेल्या घट्ट, मलईदार, केशरी आणि सुक्या मेव्याने समृद्ध अशा त्याच्या दर्शनानं आणि त्याच्या अविश्वसनीय आणि अप्रतीम सुवासानंच आपण अतीशय अधीर आणि भुकेले झालो आहोत. ·        पण आपण बोलावलेले पाहुणे येईपर्यंत तरी वाट पाहायलाच पाहिजे. शिवाय आपण एकदा त्याची चव घेऊन पाहिलीच आहे. तेव्हा ते आले की आज केवळ त्यांच्यासाठीच बनवलेले भोजनातील विशेष पदार्थ त्यांना “अतीव प्रेमानं” भरपूर आग्रह करून भरपूर वाढूया. (अर्थात आधी भरपूर गप्पा आणि 3-4 पेग व्हिस्की – फक्त त्यांनाच. आपण फक्त ताज्या लिंबाचं सरबत किंवा फारतर 1 पेग वाईन घेणार) आपण अर्थातच आपल्या नेहमीच्या प्रमाणातच जेवणार. (पहा – “आरोग्याकडे नेणार्‍या सात सोप्या पायर्‍या”.) ·        आता गंमत म्हणजे भोजनोत्तर गाजर हलव्याची आणि तो आपण त्यांच्यासाठी केला आहे याची त्यांना कल्पनाच नसणार. तेव्हा तो त्यांच्यासाठी (सुखद?) धक्काच असणार. ·        तर तो धक्का आता आपण त्यांना देऊया आणि गाजर हलव्याचा बाऊल नाटकीपणानं त्यांना पेश करूया. (... काश, ये अपना असली जिगरी दोस्त होता तो कितना आनंद होता।) तो त्यांना नक्कीच आवडणार. मग आपण पुन्हा नाटकीपणे हेही जाहीर करून त्यांना दुसरा धक्का देऊया की हा गाजर हलवा आपण स्वतः त्यांच्यासाठी अत्यंत प्रेमानं (?) बनवला आहे.
आस्वाद:	·        आपण आपल्या विशेष पाहुण्यांना स्पेशल गाजर हलवा भरपूर आग्रह करून वाढूया आणि त्यांना कमीतकमी तीन वाडगे तरी खायला लावूया. आणि त्यांना गोड आवडतं. त्यामुळे ते मोहाला नक्कीच बळी पडतील आणि चार वाडगे तरी नक्कीच खातील. त्याचा त्यांना त्यांच्या डायबेटीस आणि हाय कोलेस्टेरॉलसठी चांगलाच फायदा (?) होईल ·        त्यांच्या पत्नीशी आपलं शत्रुत्व नाही. पण तिच्या आरोग्यासाठी आपण जबाबदार पण नाही. तेव्हा तिनं किती खायचं ते तिचं तिला ठरवूदे. ·        मुलांना (आपल्या आणि त्यांच्याही) तो भरपूर खाऊदे आणि त्याचा आनंद घेऊदे. जर ती लठ्ठ नसतील तर तो त्यांच्यासाठी उत्तमच आहे. जर ती लठ्ठ असतील तर मात्र आपण रात्रीच्या जेवणाचा मेनूच बदलायला हवा आणि गाजर हलवा करणं रद्द करायला हवं. ·        आपण मात्र आपल्या पत्नीसोबत, ती आधी बाजूला ठेवली होती ना, ती 4 मोठी गाजरं घेऊन त्यांचे 4-5 तुकडे करूया आणि ती कच्ची, सावकाश, 32 वेळा चावून, त्यांची खरी चव जिभेवर सावकाश पसरेल तिचा आस्वाद घेत खाऊया आणि खाताना गाजर हलवा बनवताना आपल्याला आलेली मजा आणि झालेला आनंद आठवूया. ·        खरं तर आपण गाजर हलवा कसा झाला आहे हे बघताना 1-2 चमचे खाल्ला आहेच. पण तरीही पुन्हा खाण्याचा मोह अनावर झालाच तर (प्रथम मोह आवरा!) फक्त 1 चमचा सावकाश जिभेवर घोळवून आस्वाद आणि आनंद घ्या.
चिंतन आणि नंतर सुचलेले विचार:	·        ज्याना गोड आवडतं आणि ज्यांना गोड आवडत नाही अशा दोघांनाही गाजर हलवा आवडतो. ·        निरोगी मुलं तो हवा तितका, भरपूर, खाऊ शकतात.   ·        नंतर मोठेपणीमात्र आपण काळजी घ्यायला हवी. असे सूक्ष्म स्वादाचे, नाकाभोवती रुंजी घालणार्‍या सौम्य वासाचे आणि रेंगाळणार्‍या चवींचे पदार्थ अगदी थोडे, अगदी सावकाश आणि पूर्ण आस्वाद घेत समाधानानं खायला हवेत. किती खाल्लं त्यापेक्षा खाण्यामुळं किती समाधान मिळालं हे महत्त्वाचं. जास्त खाल्ल्यामुळं जास्त समाधान मिळतं अस नव्हे. ·        विनोद सोडून देऊ. मधुमेह, वाढलेला रक्तदाब, हृद्रोग यांनी ग्रस्त असलेल्यांनी – अगदी ते आपले शत्रू असले तरीही – असे पदार्थ खाणं अतीशय धोकादायक आहे. ·        दुधी हलवा हा असाच छान पदार्थ याच पद्धतीनं बनवता येतो. याच पद्धतीनं लाल भोपळ्याचा हलवा; बीटचा हलवा; मुळ्याचा आणि लाल मुळ्याचा हलवा; बटाट्याचा आणि रताळ्याचा हलवा; इ. करणंही शक्य आहे. यांपैकी मुळ्याच्या आणि लाल मुळ्याच्या हलव्याची पाककृती लवकरच वाचायला मिळेल. ·        आपल्याला गाजर हलवा खूप आवडत असेल पण तो धोकादायक व्हायला नको असेल तर तो स्किम्ड किंवा सायविरहीत गायीच्या दुधात; खवा, क्रीम, तूप, ड्राय फ्रूट्स आणि साखर न घालता करता येईल. पण असा गाजर हलवा का करायचा? त्यापेक्षा चांगला गाजर हलवा एकच चमचा चवीनं, समाधानानं खाणं चांगलं.     ·        फळांच्या आणि इतर खाद्यपदार्थांच्या नैसर्गिक गोडपणानं आपलं समाधान का होत नाही? आणि समाधानासाठी गोडच का खावंसं वाटतं?