थालीपीठाच्या भाजणीचे पदार्थ: 1) थालीपीठ (Thalipeeth)

थालीपीठ (Thalipeeth) 

प्रकार:	रोटी-भाकरी	गरम	किती जणांसाठी: २	प्रक्रिया:   भाजणे, दळणे, भिजवणे, कालवणे, मळणे, थापणे, भाजणे,
पौष्टिकता:	कर्बोदके, प्रथिने	स्निग्ध पदार्थ
वेळ:	पूर्वतयारीचा: भाजणी करण्याचा)	3-4 तास 3 मि	वाढण्याचा:	1 मि
	पाककृतीचा:	7 मि	खाण्याचा:	10 मि

नाव:	थालीपीठ
प्रस्तावना:	माणसं आणि त्यांच्या स्वभावाप्रमाणे त्यांच्या कल्पना आणि विचार असतात. त्यांना स्वप्नंही तशीच पडतात. मग ती स्वप्नं सत्यात उतरवण्याच्या प्रयत्नातून काहीतरी जन्माला येतं. बंगाली माणसाला आपलं पनीर झालंय, आपल्याला कुणीतरी लाडानं गोलगुल्ला केलंय आणि आपण सुखाच्या पाकात तरंगतोय असं स्वप्न पडलं असणार आणि त्यातून रसगुल्ला जन्माला आला असणार. अशी प्रत्येक प्रदेशातल्या माणसांची स्वप्नं आणि त्यातून जन्माला आलेले पदार्थ कोणते याचा शोध घेणं मजेशीर ठरेल. तसं थालीपीठ हे मराठी मनाला पडलेलं गोल (गोड कसं म्हणणार?) स्वप्न आहे असं मला वाटतं. साधं, सोपं, उपयुक्त पण रोज खावं असं वाटणारं. चविष्ट आणि पौष्टीक.
इच्छा:	तर आपण आता दोघांसाठी थालीपीठ बनवूया.
पूर्वतयारी:	·         थालीपीठाची भाजणी बनवणे: पहा (याच ब्लॉगवर) – भाजणी बनवण्याच्या कृती ·         कांदा व कोथिंबीर चिरणे.
तयारी:	·         थालीपीठ बनवण्यासाठी आपल्याला 2 वाट्या थालीपीठाची भाजणी (तयार विकत आणून किंवा शक्यतो घरी केलेली), अर्धी ते एक वाटी (आवडीप्रमाणे) बारीक चिरलेला कांदा, बारीक चिरलेली कोथिंबीर, 1 चमचा हळद, 1 चमचा लाल तिखट, 3-4 चमचे तीळ, 1 चमचा जिरे, १ चमचा ओवा, चवीप्रमाणे मीठ, १ चमचा तेल आणि जरुरीप्रमाणे पाणी या गोष्टी लागतील. आवडत असल्यास (व तसा तुम्ही प्रयोग करून बघितला असल्यास) तुम्ही थोडं किसलेलं आलं, बारीक चिरलेला लसूण, मिरपूड, काळा मसाला, गरम मसाला आणि/किंवा (मिळत असल्यास) ओली हळद/आंबेहळद घालू शकता. ·         पीठ मळण्यासाठी आपल्याला परात व थालीपीठ थापण्यासाठी व भाजण्यासाठी तवा लागेल.
पाककृती:	·         2 वाट्या भाजणी (न चाळता) व (तेल सोडून) इतर सर्व पदार्थ चांगले (कोरडेच) मिसळून घेऊ. मग त्यात थोडी मजा व थोड खुस्खुशी टाकू. ·         त्यात थोडे-थोडे पाणी घालून, पीठ घट्ट भिजवून नंतर ते खूप वेळ चांगले मळून घेऊ. ·         त्याचे चांगले गोल वळलेले दोन गोळे करून घेऊ. ·         तव्यावर थोडे तेल टाकून त्यावर भिजवलेला गोळा ठेवून, थापून त्याचे थालीपीठ बनवू. ·         त्याला आकारमानाप्रमाणे मधे 1 व भोवताली 5, 6, 7, 12 भोके पाडून त्यात थोडे-थोडे तेल टाकूया. ·         थालीपीठावर तेलाचा पुसट हात फिरवून ते भाजायला मध्यम आचेवर ठेवूया. ·         एक बाजू भाजून झाल्यावर उलटून दुसरी बाजूही थोडी भाजूया.
समृद्धीकरण	·         भाकरी, पोळी, रोटी या प्रकारांत थालीपीठ आधीच समृद्ध आहे. आहारात निरनिराळी धान्ये असावीत या तत्त्वाला अनुसरून एरवी आपण आलटून पालटून धान्यांचा उपयोग करतो (करावा) व त्यांबरोबर प्रथिनांसाठी आलटून पालतून कडधान्ये वापरतो (वापरावीत). पण भाजणीत सर्व उपलब्ध धान्यांचा व कडधान्यांचा वापर केलेला असतो व धान्ये-कडधान्ये भाजण्यामुळे ती पचायला सोपी व खमंग होते. त्यामुळे वरण/आमटी-भात, भाजी-पोळी, पिठलं-भाकरी या प्रकारच्या 2 पदार्थ-आहारांत ’रोटी’ऐवजी थालीपीठ किंवा भाजणीची भाकरी वापरणे केव्हाही उत्तम. ·         थालीपीठात सहसा फक्त कांदा घातला जातो. पण त्यात त्याऐवजी कोबीही चिरून टाकता येते. ·         याशिवाय त्यात गाजर, मुळा, बीट, लाल भोपळा, दुधी-भोपळा, नवलकोल, या गोष्टीही किसून टाकता येतात. तसेच त्यात कोणतीही पालेभाजी बारीक चितून टाकता येते. (या गोष्टी टाकताना, त्यातील पाण्याचा विचार करता, त्या आधी मिसळून मगच जरुरीप्रमाणे पाणी घालावे.) ·         थालीपीठाचा पिझ्झा-बेसप्रमाणे उपयोग करून त्यावर अनेक प्रकारचे (सॉस/चटणी, भाज्या, मांस व चीझ्‍ वापरून) थर देणे (Toppings) शक्य आहे. ·         वरील दोन्ही प्रकारांनी त्याचे 2-पदार्थ-आहारामधून 1-पदार्थ-आहारात रूपांतर होते.
कौशल्य:	·         पीठ भिजवल्यावर ते खूप वेळ चांगले मळणे आवश्यक आहे. ·         नंतर जास्त वेळ ठेवल्यास ते सैल होत जाते. ·         सुरुवातीला थालीपीठ थापताना त्याच्या आकाराकडे लक्ष न देता ते सारख्या जाडीचे होईल याकडे लक्ष द्या. त्याला भोके पाडताना त्याची निरनिराळ्या ठिकाणची जाडी समजते त्यावरून जाडी सारखी करून घ्या. ·         थापताना पीठ हाताला चिकटत असल्यास बोटांना थोडे पाणी किंवा तेल लावा. पीठ जास्त सैल झाल्यासही बोटांना चिकटते. अशा वेळी त्यात थोडी कोरडी भाजणी टाकून पीठ पुन्हा मळून घ्या. ·         भाजताना सुरुवातीला थोडा वेळ झाकण ठेवल्याने व आच जास्त ठेवल्याने ते लवकर भाजून इंधनाची बचत होते. नंतर झाकण काढून आच कमी करा.   ·         थालीपीठ भाजणं ही फार कौशल्याची गोष्ट नसली तरी आपल्याला ते कसं भाजलेलं हवंय (मऊ, खुसखुशीत, खरपूस, कडकडीत) हे डोक्यात ठेऊन लक्ष देऊन भाजावं लागतं. भाजणीत काय काय घातलं आहे, भाजणी कशी दळली आहे, भिजवताना पाणी किती घातलं आहे व तेल किती वापरलं आहे त्यावरही ते कसं होणार हे अवलंबून आहे. अर्थात सुरुवातीला करायला शिकताना ते कच्चं राहिलं नाही व करपलं नाही एवढं पाहिलं तरी पुरे.
सजावट:	·         ताटलीत नुसते थालीपीठ, लोण्याचा गोळा (साजूक तूपही चालेल), आंब्याचे किंवा लिंबाचे लोणचे ठेवले तरी पुरे. शेजारी दह्याची/ताकाची वाटी ठेवावी. ·         जास्त सजावट हवी असल्यास (कोणाला?) वर चिरलेला कोबी, टॉमॅटो, किसलेले गाजर, चीझ्‌ व कोथिंबीर टाकावी.
वाढप:	दोघांसाठीच हवे असल्याने पहिले अर्धे-अर्धे घ्यावे व दुसरे भाजायला ठेवावे. नंतर ते अर्धे-अर्धे घ्यावे.
आस्वाद:	थालीपीठ नेहमी अगदी छोटे-छोटे तुकडे करून चावून सावकाश खावे. दुसरे भाजून होण्याच्या आत संपवू नये. पहिले अर्धे खाऊन होईपर्यंत बोलू नये. नंतरचे अर्धे गप्पा मारत खावे.
चिंतन:	·         भाजणी अत्यंत उपयुक्त पीठ आहे. ते नेहमी घरात असावे. ·         तिचे अगदी थोड्या वेळात व सोप्या पद्धतीने अनेक अत्यंत रुचकर व पौष्टीक पदार्थ (भाकरी, थालीपीठ, भाजणीचे वडे, कडबोळी, इ.) करता येतात. ·         ते कुणालाही जमतात. ·         हे पदार्थ स्टार्टर्स, स्नॅक्स, मधल्या वेळचे खाणे, नाष्टा, जेवणात बाजूचा पदार्थ, 2-पदार्थ-आहार व संपूर्ण 1-पदार्थ-आहार म्हणून उपयोगी पडतात.